Yazımıza devam ediyoruz.


"Garip" şiirinin patlaması öncesi ve onunla koşut veya aykırı giden şairlere bakalım şimdi de.

Bu dönemde ilk dönemle "Garip" arasına sıkışmış birkaç önemli şair var. İsim olarak da büyük isimler bunlar. Bu isimlerin tanınmışlıklarında büyük ölçüde o dönemden günümüze kadar ilk öğretim ve lise edebiyat derslerinde baş köşede işlenmiş olmaları önemli yer tutar. Yıllarca - şiiri sürekli takip eden şiir okuyucularını ayrı tutalım - şair denilince akla bu isimler gelmiştir.

Faruk Nafız Çamlıbel'in bir büyük eseri var: Han Duvarları. Asıl atılımını yaptığı ve Milli Edebiyat literatürüne geçtiği eseri budur. Hece şairidir, şiirinin yapısını bu şekilde kurar. Uzun ve tanınmış şiirlerinde bir manzume havası yaratır. Çoğu şiiri Türk sanat müziği güftesi olmuştur.

Yeteneği ve zekasının önünde başarısı var Faruk Nafız'in, zamanının dönemini iyi etüt etmiş ve ona uygun eserler vermiştir. Hece şairidir. Aruzla da yazmıştır.

Zeka, humor, şiirinde bunlar yoktur. Duyarlık, hissiyat vardır. Büyük yetenek değildir. Yine de ismi günümüze kalmıştır, başarısı budur.

Cahit Sıtkı Tarancı da büyük isimdir, "Otuz Beş Yaş" şiiri ülkemizin en çok bilinen şiiri olabilir mesela. Fakat Cahit Sıtkı'da bir büyük yetenek de görüyoruz, çok değişik bir şairdir, zamanına göre de günümüze göre de. Şiirinin yapısı, dili kullanışı, hem anlaşılır hem de güçlü bir dil kullanışı ile öne çıkar. Zaman zaman Orhan Veli'nin etkisine girer, zaman zaman kendine özgü bir söyleyiş kullanır. Yeteneği doğrultusunda kafa karışıklıkları yaşamış, bir şiirinde ölümden bahsederken bir diğerinde yaşam sevinci konusuna hiç kanıksamadan girebilmiştir.

Deneyini Orhan Veli ile paylaşmış fakat yenilikçi ünvanını ona kaptırmıştır. Fakat Orhan Veli'nin zekası ve yeniyi deneme gücü onda yoktur, söyleyiş bakımından üstün sayılabilir Orhan Veli'den.

Şairane söz söylemeyi ondan daha iyi çok az kimse başarabilmiştir.

Ahmet Hamdi Tanpınar deyince bir büyü edebiyat adamı geliyor aklıma. Onun kadar bilgili çok az kimse olabilmiş. Onun kadar şiirden, edebiyattan çok az kimse anlayabilmiş. Elimde öğretmenlik yaptığı Galatasaray Lisesi'nde tutulmuş ders notları var. Nasıl bilgili ve eğitimli olduğu, ve nasıl büyük bir edebiyat adamı olduğu anlattığı her konudan, her cümleden o kadar belli.

Şiiri mi? Yahya Kemal'in yedeğinde, onun öğrencisi olarak sade, kendi halinde bir şiir. Yapısı belli, değerleri belli, verdiği vereceği belli bir şiir. Usta işi.

Fakat şunu görmezden gelemeyiz; Ahmet Hamdi'nin büyük yeteneğini şiirde sergilemediğini görüyoruz. Batı şiirini de Doğu şiirini de ondan iyi bilen olmadığı halde bir deneyi yoktur, hocalarından aldıklarının üzerine birşey koymamıştır. Belki bir zevkti şiir Ahmet Hamdi için, bir eğlenceydi. Ki bunda da kötü birşey yok. Bana öyle gibi geliyor.

Asıl gücü düz yazısındadır Ahmet Hamdi'nin. Başarısını orda incelemek lazım. Şiirde değil. Şiirdeki rolü yukarıda yazdıklarım.

Ahmet Muhip Dıranas klasikleşmiş birkaç şiiriyle hatırlanan (Olvido, Fahriye abla) fakat çoğunlukla üzerine eğilinmemiş bir şair. Fakat şiirinin yapısını ondan daha iyi kurabilen az şair vardır. Yapı sorununu kavramış ve aşmış bir şair Dıranas. Usta bir şair.

Bu dört şaire genelde baktığımızda şunu görüyoruz, hepsi kendi alanlarını oluşturmuşlar ve koza örer gibi o alandan ayrılmayarak, yapılarını hiç bozmayarak şiirlerini kurmuşlar. Dıranas da bu şekilde, Türk şiirinde büyük yetenek veya dnem başlatan bir isim olarak görülemez, fakat yerini de kimseye kaptırmayacak denli yerleşmiştir. Artık klasikleşmiş, bir kelimesi bile değiştirilemeyecek denli kusursuz örülmüş bir şiirdir onunkisi.

Garip öncesi şiirde müziğe ve yapıya büyük önem veriliyor. Bu dört şair de şiirlerinde müzikle ve yapıyla öne çıkmışlardır. Ustalıkları burdan gelir.

Biçimi bozmayı hiç düşünmemişler, büyük bir deneye girmemişlerdir.

Aralarında en yeteneklisi Cahit Sıtkı'dır, en zekisi Tanpınar'dır. Dıranas yapı olarak diğerlerinden daha üstün gibi gözükür. Bu iç şair Batı şiirini, Baudelaire'i Verlaine'ı analiz etmiş, onlardan kendilerine çok şey katabilmiş şairlerdir. Çamlıbel'de bu görülmez.

Belli başlı kanallar açmışlar ve dili daha da kolay kullanılabilen bir metaya dönüştürmüşlerdir. Bu yönleriyle bile Garip'e ve İkinci Yeni'ye neler kattıkları tahmin edilebilir.

Sonraki yazıda Garip şiirine girelim, 40 dönemi toplumcularına göz atalım.

0 Comments:

Post a Comment



Sonraki Kayıt Önceki Kayıt Ana Sayfa

Blogger Template by Blogcrowds